Osoba, która sama decyduje o miejscu i czasie wykonania zlecenia oraz jest wynagradzana prowizyjnie, nie otrzyma godzinowej stawki na gwarantowanym poziomie. To tylko jeden z wyjątków.

Od 1 stycznia 2017 r. obecni i przyszli zleceniobiorcy oraz osoby świadczące usługi dostaną minimalną stawkę godzinową w wysokości 13 zł (kwota będzie corocznie waloryzowana). Gwarantuje im to art. 1 pkt 1b i art. 8austawy z dnia 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 2008 z póżn. zm.) - dalej u.m.w., dodane przez art. 1 pkt 1 i 7 oraz art. 14 ustawy z dnia 22 lipca 2016 r. o zmianie ustawy o minimalnym wynagrodzeniu za pracę oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 1265) - dalej: ustawa nowelizująca. Jednak nie każda umowa zlecenia czy o świadczenie usług, do których stosuje się przepisy o zleceniu (dalej w stosunku do obu rodzajów umów: umowy), zapewni to minimum. Ustawa nowelizująca przewidziała bowiem kilka wyjątków.

Pierwsze wyłączenia wynikają z nowego art. 1 pkt 1b u.m.w. Przepis ten określa, w jakich konkretnie warunkach umowy są objęte przepisami tej ustawy. Wskazuje umowy zawierane przez przedsiębiorców lub inne jednostki organizacyjne z:

- osobami fizycznymi oraz

- prowadzącymi działalność gospodarczą, zarejestrowaną w Polsce lub w państwie spoza UE, jeśli nie zatrudniają pracowników ani nie zawierają umów ze zleceniobiorcami (tzw. samozatrudnieni).

Zatem umowy podpisywane przez osoby nie mające statusu przedsiębiorcy lub innej jednostki organizacyjnej nie będą objęte regulacjami o minimalnej stawce godzinowej. To samo dotyczy umów, których drugą stroną będzie osoba prowadząca działalność gospodarczą, ale zarejestrowaną poza Polską lub w innym kraju członkowskim UE. Również gdy jest to osoba mająca działalność zarejestrowaną w Polsce albo poza strefą UE, ale zatrudniająca pracowników bądź zawierająca umowy zlecenia i/lub o świadczenie usług, umowy z nią podpisywane nie podlegają ustawie o minimalnym wynagrodzeniu za pracę po nowelizacji.

Zestaw kolejnych wyjątków jest zapisany w dodanym ustawą nowelizującą art. 8d ust. 1 u.m.w. Znajdują się tutaj umowy:

- stanowiące, że o miejscu i czasie realizacji zlecenia albo usługi decyduje przyjmujący zlecenie lub świadczący usługę, oraz jednocześnie przewidujące wyłącznie wynagrodzenie prowizyjne za wykonane zlecenie lub usługę, uzależnione od wyników takich jak liczba zawartych umów, wartość zawartych umów, sprzedaż, obrót, pozyskane zlecenia, wykonane usługi lub uzyskane należności,

- dotyczące usług opiekuńczych i bytowych realizowanych w postaci rodzinnego domu pomocy,

- na podstawie których są świadczone usługi dłużej niż dobę ze względu na charakter sprawowanej opieki, a dotyczące: pełnienia funkcji rodziny zastępczej zawodowej; utworzenia rodziny zastępczej zawodowej lub rodzinnego domu dziecka; prowadzenia rodzinnego domu dziecka; pełnienia funkcji rodziny pomocowej; wykonywania funkcji dyrektora placówki opiekuńczo-wychowawczej typu rodzinnego oraz funkcji wychowawcy wyznaczonego do pomocy w kierowaniu placówką opiekuńczo-wychowawczą typu rodzinnego, w przypadku gdy w tej placówce nie ma zatrudnionego dyrektora

- dotyczące usług polegających na sprawowaniu opieki nad grupą osób lub osobami podczas wypoczynków lub wycieczek - jeżeli ze względu na charakter sprawowanej opieki usługi są świadczone nieprzerwanie przez okres dłuższy niż 1 doba,

- odnoszące się do usług opieki domowej nad osobą niepełnosprawną, przewlekle chorą lub w podeszłym wieku, gdy w związku z ich wykonywaniem osoba świadcząca usługi zamieszkuje wspólnie z podopiecznym w jego mieszkaniu lub domu, a ze względu na charakter sprawowanej opieki usługi są świadczone jednej osobie lub wspólnie zamieszkującej rodzinie nieprzerwanie przez okres dłuższy niż jedna doba, z wyjątkiem przypadku świadczenia usług we wszelkich placówkach świadczących całodobowe usługi dla osób niepełnosprawnych, przewlekle chorych lub w podeszłym wieku.

Jadwiga Sztabińska